در این رشته علوم و فنون مربوط به اداره فنی امور کشتیها آموزش داده میشود و هدف تربیت افراد متخصص برای امور فوق است. آموزش این رشته به صورت دروس نظری، عملی و کارآموزی و کارورزی در کشتی است.
معرفی اجمالی رشته مهندسی کشتی
فارغالتحصیلان این رشته به عنوان مهندس کشتی(دریا)، آمادگی و صلاحیت هدایت فنی کشتیها و اداره امور مربوط به تعمیر و نگهداری و همچنین آمادگی تقبل مسئولیتها و مشاغل فنی مربوط به صنایع دریایی در کارخانجات کشتیسازی و سازمانهای وابسته را خواهند داشت. با پیشرفت صنایع دریایی کشور و اولویتی که دولت برای توسعه حمل و نقل دریایی در ایران قائل شده است و با توجه به گسترش ناوگان بازرگانی کشور و طرح ایرانی کردن کارکنان دریایی اهمیت این رشته روشن میشود. علاقهمندان این رشته باید از سلامتی جسم برخوردار و مایل به کار و مسافرت در دریاها باشند.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجویان مهندسی دریا در هرسه گرایش باید در دروس ریاضی و فیزیک قوی و به زبان انگلیسی مسلط باشند چون بیشتر منابع درسی این رشته به زبان انگلیسی است. همچنین مهندسان کشتی و دریانوردی که به سفرهای دریایی خارج از کشور میروند باید به زبان بینالمللی مسلط باشند. دانشجویان مهندسی کشتی و دریانوردی باید از سلامت کافی برخوردار باشند و برای همین قبل از پذیرش نهایی در رشتههای فوق از آنها آزمایشات پزشکی کامل به عمل میآید که در این میان سلامت دانشجویان دریانوردی به طور دقیق سنجیده میشود چون این دسته از دانشجویان نباید ناتوانیهایی نظیر کوررنگی نیز داشته باشند. کار در دل گستره آبی دریاها و اقیانوسها با همه لطف و جاذبهاش دشواریهایی دارد. برای مثال یک مهندس کشتی یا دریانوردی به دلیل سفرهای دریایی گاه ماهها در کنار خانوادهاش نیست. همچنین یک مهندس کشتیسازی نیز باید شرایط خود را برای گذراندن در محیطهای ساحلی تطبیق بدهد. چون با این که بسیاری از شرکتهای مهندسی مشاور دریایی در زمینه طراحی کشتی، بنادر یا تجهیزات دریایی در مرکز شهرها فعالیت میکنند، اما به هر حال کارخانجات کشتیسازی عمدتا در سواحل ساخته میشوند. به همین دلیل یک مهندس دریا باید علاقهمند به کار در محیطهای دریایی و ساحلی باشد. در واقع عشق و علاقه در این رشته حرف اول را میزند.
آینده شغلی، بازار کار و درآمد
اگر کارخانه کشتیسازی «صدرا» در بوشهر با تمام ظرفیت خود راهاندازی شود، سالانه به ۳۰۰ تا ۴۰۰ فارغالتحصیل مهندسی کشتیسازی نیاز دارد. این در حالی است که هر کشتی تجاری نیاز به ۵ مهندس کشتی تحت عنوان مهندس ۱، مهندس ۲ تا مهندس ۵ دارد. اگر تعداد کشتیهای تجاری موجود در کشور را حدود ۱۰۰ کشتی تخمین بزنیم، حداقل به ۵۰۰ فارغالتحصیل مهندسی کشتی نیازمندیم. در حالی که به طور نسبی هر سال حدود ۵۰ الی ۶۰ دانشجوی مهندسی کشتی از دو دانشگاه صنعتی امیرکبیر و خلیج فارس فارغالتحصیل میشوند که این افراد در بدو استخدام از مهندسی ۵ شروع میکنند و به مرور به مهندسی ۱ میرسند. از همینجا روشن میشود کشور ما نیاز بسیاری به فارغالتحصیلان این رشته دارد. کارخانه «نکا» در شمال و «اروندان» در خلیجفارس نیز از کارخانههای مهم کشتیسازی ایران هستند که فارغالتحصیلان این رشته میتوانند به عنوان مهندس تولید که وظیفه اجرای طرحهای ساختمانی کشتیها را بر عهده دارد، جذب این کارخانهها شوند.
فارغالتحصیلان رشته مهندسی کشتیسازی میتوانند در سازمانهایی که به ساخت سکوها یا اسکلهها میپردازند، مشغول به کار شوند.آنها میتوانند در کارخانههای خصوصی یا دولتی که کشتیهای کوچک و قایقهای موتوری را میسازند و بهویژه در زمینه تعمیر کشتی فعال هستند، مشغول به کار شوند. البته اگر دانشجویان در دوره فوق لیسانس این رشته که در دو گرایش «سازه کشتی» و «معماری کشتی» ارائه میشود، پذیرفته شوند و ادامه تحصیل دهند، فرصتهای شغلی بیشتر و بهتری خواهند داشت. هدف از گرایش مهندسی دریانوردی نیز همچون گرایش مهندسی کشتی، گسترش ناوگان بازرگانی کشور و ایرانی کردن پرسنل دریایی است و به همین دلیل بیشتر دانشجویان این گرایش بورسیه سازمانهای دریایی کشور هستند و پس از آنکه ۱۸ ماه بر روی آبهای خارج از کشور دوره کارآموزی خود را گذراندند، در ناوگان ارگان بورس دهنده مثل «کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران» و «شرکت ملی نفتکش» مشغول به کار میشوند.
افزون بر اینها مهندس کشتیساز میتواند در سازمان بنادر و کشتیرانی وظیفه ساخت سکوهای شناور را بر عهده بگیرد یا به عنوان مهندس ناظر بر حسن اجرای طرحهای اجرایی نظارت کند و بالاخره در صنایع دریایی به کارهای تحقیقاتی بپردازد. زیرا در این رشته عرصه فعالیتهای تحقیقاتی بسیار گسترده است. از نظر وضعیت درآمد نیز چون مهندسان کشتی مقداری از حقوق خود را به ارز دریافت میکنند، نسبت به مهندسان دیگر درآمد بهتری دارند.